آینده شناسی

امیرالمومنین علی (ع) نیز در این زمینه می‌فرمایند که " به پیامدها بیندیش تا در بحران‌ها گرفتار نشوی".

آینده شناسی

امیرالمومنین علی (ع) نیز در این زمینه می‌فرمایند که " به پیامدها بیندیش تا در بحران‌ها گرفتار نشوی".

پیشگویی های غلط

در قرآن کریم و در روایات، اشارات زیادی به این مضمون هست که زمان فرارسیدن قیامت، یا تاریخ ظهور، بر کسی جز پروردگار عالم روشن نیست. همواره ما را از کسانی که تاریخ ظهور را پیش‌بینی می‌کنند، بر حذر داشته‌اند، اما با این وجود شیادانی بوده‌اند که با وعده‌ی نزدیکی ظهور در تاریخی مشخص، دیگران را خام کرده‌اند. این قبیل وعده‌ها ـ پایان جهان، رستاخیز، ظهور منجی ـ در میان پیروان ادیان دیگر، بیشتر از دین ما دیده می‌شوند. این‌ها تنها چند نمونه از پیش‌گویی‌هایی هستند که غلط از آب در آمده‌اند:

• 20 فوریه‌ی 1524. سیلی که تمام دنیا را می‌برد، بنا به پیش‌بینی منجم آلمانی،‌ جان اشتافلر. این پیش‌بینی بعدها به به سال 1588 منتقل شد.
• 1533،‌ شروع دوره‌ی هزارساله‌ی حکومت عیسی مسیح، به روایت فرقه‌ای از مسیحیان رادیکال. هافمن،‌ یکی از رهبران این فرقه،‌ عقیده داشت مسیح در استرازبورگ ظهور می‌کند.
• 1759، غضب خداوند برعلیه مردم شرور دنیا، بنا به پیش‌گویی کریستوفر لاو،‌ واعظ پروتستان انگلیسی.
• 5 آوریل1761، نابودی لندن به گفته‌ی سربازی به نام بل.
• 22 اکتبر 1844، بازگشت مسیح به عقیده‌ی هواداران ویلیام میلر.
• 1882 و 1991 پایان جهان به پیش‌گویی ستاره‌شناس اسکاتلندی، چارلز پیاژه اسمیت. او می‌گفت این را از مطالعاتش روی اهرام ثلاثه نتیجه گرفته است.
• 8 مارس1889،‌ بازگشت مسیح بنا به روایت کلاس اِپ، یکی از رهبران فرقه‌ی مسیحی اْم‌ترْکت.
• 1941، پایان جهان بنا به روایت پاستور راسل،‌ مبلغ مسیحی آمریکایی.
• 1919، برخورد شش سیاره خورشید را منفجر خواهد کرد، به گفته‌ی آلبرت پورتا، هواشناس.
• 29 می 1928، پایان جهان به گفته‌ی دیوید دیویدسن و هربرت الدراسمیت.
• 6 سپتامبر 1936، پایان جهان به گفته‌ی جرج اف ریفل (او بعدها ادعا کرد کناره‌گیری ادوارد هشتم از سلطنت را پیش‌بینی کرده است).
• 1952، همه چیز پایان خواهد یافت، بیلی گراهام، مبلغ پروتستان آمریکایی.
• 1981، پادشاهی آسمان، بنا به گفته‌ی پیروان یک فرقه‌ از مسیحیت که در کشور کره شکل گرفته‌اند.
• 1982، 
ـ پایان جهان، پت روبرتسون،‌ مبلغ تلویزیونی آمریکایی. 
ـ آرایش سیاره‌ها در یک سمت خورشید،‌ که شراره‌های مرگ‌بار خورشیدی را به وجود می‌آورد،‌ به پیش‌بینی جان گریبن و استفن پلیج‌من،‌ نویسندگان انگلیسی.
• 1988، رستاخیز طبق کتاب زمین،‌ آخرین سیاره‌ی عظیم نوشته‌ی هال لیندسی، نویسنده و مبلغ آمریکایی.
• 1991،‌ پایان جهان به گفته‌ی مادر شیپتون، طالع‌بین انگلیسی.
• 28 اکتبر1992،‌ بازگشت مسیح / رستاخیز، لی جان ریم.
• 14 یا 24 نوامبر 1993، پایان جهان به عقیده‌ی انجمن برادری سفید اکراین
• 31 می1998،‌ رستاخیز به گفته‌‌ی ماریلین ایجی، مبلغ مذهبی.
• 2000، پایان جهان به گفته‌ی ژان دو راجر
• 15 می 2003، پایان جهان به اعتقاد پیروان مکتب ژاپنی پانا ویو (بعدها به 22 می منتقل شد).
• 6 ژوئن2006، بعضی‌ها می‌گفتند این روز،‌ روز شیطان است (6/6/6)

و اما پیش‌گویی‌هایی که هنوز تا غلط از آب درآمدن راه دارند:
• ۲۰۱۲ 
ـ 22 دسامبر، پایان تقویم مایاها 
ـ ۲۳ دسامبر،‌ پایان تقویم آزتک‌ها

در 25 سال آینده

نشریه‌ی آینده‌پژوهی فیوچریست در یکی از آینده‌نگاری‌های خود 10 پیش‌‌بینی مهم را پیرامون وضعیت جهان در 25 سال آینده (بر اساس پیش‌بینی برخی از آینده‌پژوهان مرتبط با این نشریه‌ی علمی) مطرح نمود که به نوبه‌ی خود برای تصمیم‌سازی‌ها و برنامه‌ریزی‌های آینده می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. آنچه در پی می‌آید ترجمه‌ی این آینده‌نگاری مختصر و مفید است:

 

1. نسل "وای" تا حد زیادی به خارج از ایالات متحده مهاجرت خواهند کرد. برای نخستین بار ایالات متحده شاهد مهاجرت بخش زیادی از جمعیت خود به دلیل فرصت‌های خارجی به خارج از این کشور خواهد بود. به گفته‌ی دو آینده‌پژوه به نام‌های آرنولد براون و ادی واینر، نسل "وای" یعنی نسلی که بین سال‌های 1978 تا 1995 پا به عرصه‌ی زندگی گذاشتند، نخستین نسلی در ایالات متحده خواهند بود که بسیاری از اعضای آن خاک آمریکا را برای یافتن فرصت‌های بهتری جهت زندگی ترک خواهند کرد.

 

2. کاهش منابع آب در چین بر اقتصاد جهانی تاثیر خواهد گذاشت. با وجود پیشرفت‌های بی‌سابقه در سراسر چین، صنایع مصرف‌کننده‌ی آب و پرجمعیت‌ترین مناطق این کشور در نقاطی قرار دارند که آب در کمترین میزان خود قرار دارد و ماده‌ای کمیاب به شمار می‌آید. نتیجه‌ی چنین وضعیتی بهای بالاتر خدمات و کالاهایی است که از چین صادر می‌شود و همچنین افزایش هزینه‌ی منابع و نیز سوءمدیریت محیط زیست که به دیگر مناطق جهان نیز سرایت خواهد کرد.

     

3. کارگران و کارمندان فرصت‌های شخصی بیشتر را بر دستمزد بیشتر ترجیح خواهند داد. جهش بهره‌وری در اقتصاد ایالات متحده در طول قرن بیستم فرهنگ انبوه مصرف‌گرایی را ایجاد کرد و مردم پول بیشتری در می‌آوردند تا بتوانند کالاهای بهتر و بیشتری را خریداری کنند. در قرن بیست و یکم کارگران و کارمندان به شکل فزاینده‌ای ترجیح خواهند داد که از دستمزدهای بیشتر به قیمت به دست آوردن فرصت بیشتری برای ماندن در کنار اعضای خانواده چشم‌پوشی کنند. نزدیک به یک سوم از کارگران آمریکایی که به تازگی در یک نظرسنجی مشارکت داشتند، اعلام کردند که فرصت شخصی بیشتر را به دریافت حقوق بیشتر ترجیح می‌دهند.  

 

4. تا سال 2030 فناوری بی سیم در پردازش افکار به کارگیری خواهد شد. در 25 سال آینده ما خواهیم آموخت که چگونه 100 تریلیون ارتباط داخلی کم سرعت مغز را با استفاده از دانش "نانوروباتیک" به ارتباطات پرسرعت تبدیل کنیم. این کار به ما امکان خواهد داد به شکل چشمگیری توانمندی‌های ذهنی خود را در تشخیص الگوها، حافظه و چیزهایی که به یاد داریم و نیز مجموعه‌ی ظرفیت تفکر را تقویت کنیم و در همان حال با نمونه‌های قدرتمند از واسطه‌های رایانه‌ای و یکدیگر به طور مستقیم و موثر ارتباط برقرار کنیم. تا پایان دهه‌ی 2030 ما قادر خواهیم بود به مناطقی فراتر از ساختار بنیادین مناطق عصبی مغز دسترسی پیدا کنیم.

 

5. نقص طبیعی برخی کودکان به عنوان تهدیدی جدی برای سلامتی و بهداشت افزایش خواهد یافت. کودکان امروز مدت زمان کمتری را نسبت به نسل‌های پیشین در تماس با طبیعت می‌گذرانند. تاثیرات چنین امری نه تنها در فقدان تناسب اندامی بروز یافته، بلکه در شیوع بیش‌فعالی و عدم تمرکز حواس نیز مشاهده می‌شود. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که قرار دادن کودکان در محیط‌های طبیعی و دور از تلویزیون و بازی‌های ویدئویی فعالیت ذهنی خلاقانه و تمرکز حواس را در آنها افزایش می‌دهد.    

 

6. چشم انداز آسیا: چین در کوتاه مدت و هند در دراز مدت قدرت‌های این قاره خواهند بود. تا سال 2025 هر دو کشور قدرتمندتر، ثروتمندتر، آزادتر و پایدارتر از آنچه که امروز هستند، خواهند بود، اما دارایی‌های منحصر به فرد هند مانند کاربرد گسترده‌ی زبان انگلیسی، دولتی دمکراتیک و شفافیت‌ نهادهای آن، این کشور را از نظر اقتصادی شکوفاتر خواهد ساخت.

 

7. نیروی کار روباتیک چگونگی ارزیابی کارفرمایان را در مورد کارکنان تغییر خواهد داد. با افزایش رقابت روبات‌ها و نرم‌افزارهای هوشمند با انسان‌ها در کار دانشی که می‌توانند انجام دهند، شرکت‌ها و سازمان‌ها ذهنی را استخدام خواهند کرد که بتواند کار دانشی مورد نظر آن‌ها را انجام دهد، چه روبات و چه انسان. کارکنان انسانی ممکن است به ذهن‌های روباتیک در انجام پروژه‌ها در طیفی از سازمان‌ها کمک کنند و دیگر تنها در خدمت یک کارفرما یا یک سازمان نباشند.

 

8. هزینه‌های ناشی از بلایای مربوط به گرم شدن جهانی سالانه به 150 میلیارد دلار خواهد رسید. خسارت کلی اقتصاد جهانی از بلایای ناشی از گرم شدن جهانی در دهه‌ی اخیر به میزان 25% افزایش یافته است. بنا بر اعلام شرکت بیمه‌ی "سوییس ری"، هزینه‌های کلی ناشی از بلایای مرتبط با تغیر آب و هوا ظرف یک دهه بالغ بر 150 میلیارد دلار در هر سال خواهد شد. سهم صنعت بیمه‌ی آمریکا در این میان سالانه 30 تا 40 میلیارد دلار خواهد بود. با این وجود، میزان این برآوردها بازتاب دهنده‌ی رشد فزاینده‌ی بهای بالاتر املاک و مستغلات در مناطق ساحلی خواهد بود.

 

9. شرکت‌ها و سازمان‌ها طیف سنی کارمندان خود را در دامنه‌ی چهار نسل در نظر خواهند گرفت. کارمندان با سن بیش از 55 سال تا سال 2012 از نرخ 14% کنونی به نرخ 19% افزایش خواهند یافت. در کمتر از 5 سال 77 میلیون نفر از کسانی که در سال‌های نخستین پس از پایان جنگ جهانی دوم به دنیا آمدند به سن 65 سالگی خواهند رسید که سن متداول بازنشستگی است. در نتیجه ایده‌ و مفهوم بازنشستگی به شکل چشمگیری دستخوش تغییر خواهد شد.

 

10. افزایش معلولان آمریکایی سامانه‌های حمل و نقل عمومی را در این کشور را به زانو در خواهد آورد. بنا بر تخمین اداره‌ی آمار ایالات متحده تا سال 2025 تعداد آمریکایی‌هایی که به سن 65 سالگی و بیش از آن رسیده‌اند از 35 میلیون نفر امروز به 65 میلیون نفر تجاوز خواهد کرد. افراد در این گروه سنی دو برابر کسانی که بین سنین 16 و کمتر از 65 سال سن دارند، احتمال ابتلا به ناتوانی و معلولیت را دارند. اگر این روند همچنان بدون تغییر باقی بماند، تعداد افراد معلولی که در آمریکا زندگی می‌کنند ظرف 20 سال آینده به 24 میلیون نفر خواهد رسید. نرخ فزاینده‌ی مراقبت‌های سرپایی و بیماری‌های قلبی نیز تقاضا برای حمل و نقل عمومی ویژه‌ی بیماران را در دهه‌های آینده (افزون بر تقاضای عادی برای امکانات حمل و نقل شهری) افزایش خواهد داد. 

روندهای شکل‌دهنده آینده

 بازه‌های زمانی بسیار نزدیک (2010 – 2005) تا بازه‌ی زمانی متوسط (تا سال 2050)

روندهای عمومی اجتماعی و اقتصادی طولانی مدت:

1- اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته دست کم تا پنج سال آینده به رشد خود ادامه خواهد داد. هرگونه وقفه در این رشد موقت خواهد بود.

2- جمعیت دنیا تا سال 2050 به 2/9 میلیارد نفر خواهد رسید.

3- مردم کشورهای توسعه یافته عمر طولانی‌تری خواهند داشت.

4- جمعیت سالمندان در سراسر جهان به شدت رو به فزونی است.  

5- رشد صنایع فناوری اطلاعات منجر به ایجاد جامعه‌ی جهانی دانش بنیان خواهد شد.

6- مهاجرت انبوه پراکندگی جمعیت جهان را تغییر خواهد داد.

7- با وجود برخی واکنشهای بیگانه هراسی در برابر مهاجران، تنوع فرهنگی رو به افزایش است. این از تاثیرات یکپارچه‌ساز رسانه‌های جمعی سرچشمه می‌گیرد. با این حال جامعه‌ی جهانی دستخوش برخی گسیختگی‌های محلی و واژگونگی شده است.

8- اقتصاد جهانی به شکلی یکپارچه‌تر در حال رشد است.

9- اسلام مبارز در حال گسترش و قدرتمند شدن است.

 

روندهای ارزش‌ها، علائق و سبک‌های زندگی

10- ارزشهای اجتماعی به سرعت تغییر می‌کنند.

11- جوانان به موفقیت اقتصادی مورد نظر خود اهمیت زیادی خواهند داد.

12- گردشگری، تعطیلات و مسافرت در دهه‌ی آینده افزایش خواهد یافت.

13- جنبش‌های فرهنگی، بهداشتی و فردی به شکلی توانمند اما نه کاملاً همگانی و جهانی بر جای خواهند ماند.

14- مصرف‌گرایی به سرعت رشد خواهد کرد.

15- جنبش برابری حقوق مردان و زنان اهمیت خود را از دست خواهد داد و دلیل آن موقعیت‌های گذشته است.

16- ساختارهای خانواده متنوع‌تر خواهند شد.

17- حریم خصوصی افراد که زمانی یک حق کاملاً تعریف‌شده بود، در بسیاری از کشورها از میان می‌رود.

روندهای انرژی

18- با وجود تمامی تلاشهایی که برای گسترش منابع انرژی تجدید شونده صورت گرفته، مصرف نفت هنوز ادامه یافته است.

19- برخلاف باور عمومی جهان در معرض خطر پایان یافتن نفت قرار ندارد.

20- قیمت نفت در صورتی که بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی آن را تغییر ندهد، به میزان بشکه‌ای 35 دلار ثابت باقی خواهد ماند.

21- رقابت دیگر منابع انرژی به محدودشدن قیمت نفت کمک خواهد کرد.

22- مردم در سراسر جهان به شکل فزاینده‌ای نسبت به مسایل زیست محیطی از جمله آلودگی هوا حساس‌تر می‌شوند و این را از پیامدهای بی‌تفاوتی می‌دانند و بی خردی و ناآگاهی در این زمینه نمایان‌تر می‌گردد.

روندهای محیط زیست

23- کاهش ذخایر آبی برای بیشتر نقاط جهان به یک مشکل دایمی تبدیل خواهد شد.

24- بازیافت سبب به تأخیر افتادن اشباع محیط زیست از پسماند می‌شود که هم‌اینک تهدیدی برای پرشدن محلهای دفن زباله در تمام دنیا به شمار می‌رود. اما به‌راحتی بر این تهدید غلبه حاصل شده، زیرا هنوز دنیا به این مرحله نرسیده است.

25- در بسیاری از نقاط جهان توسعه‌ی صنعتی بر مسایل زیست محیطی ارجحیت دارد.

26- شاید انقراض نسل‌ها  آن‌گونه که پیش از این پنداشته می‌شد، به سرعت صورت نگیرد؛ اما کاهش تنوع زیستی در دهه‌های آینده یک نگرانی فزاینده خواهد بود.

27- تداوم شهرنشینی به میزان بیشتری مشکلات اجتماعی و محیط زیستی را وخیم خواهد ساخت.

روندهای فناوری

28- فناوری به شکل فزاینده‌ای بر جامعه و اقتصاد تسلط خواهد یافت.

29- تحقیق و توسعه در اقتصاد نقش بیشتری را بر عهده خواهد گرفت.

30- پیشرفت‌های به وجود آمده در فناوری، حمل و نقل، مسافرت‌های هوایی، زمینی، دریایی و حمل و نقل بار را سریع‌تر، ارزان‌تر و ایمن‌تر کرده است.

31- سرعت تغییر در فناوری با پیدایش هر نسل جدیدی از اکتشافات و کاربرد آنها افزایش می‌یابد.

34- تقریباً‌ هر روز پیشرفت‌های شایان توجهی در دانش پزشکی رخ می‌دهد.

33- اینترنت به صورت جغرافیایی و لگاریتمی در حال رشد و گسترش است.

روندهای کار و نیروی کار

34- تحصیلات و آموزش در جوامع گوناگون در حال رشد و گسترش است.

35- کار تخصصی در حال گسترش در تمامی صنایع و حرفه‌های تخصصی است.

36- بخش خدماتی سریع ترین رشد را در بخش اقتصاد جهانی دارد.

37- حقوق و دستمزد زنان به آرامی در حال برابر شدن با دستمزد مردان است.

38- با افزایش امید به زندگی، کارگران دیرتر از گذشته بازنشسته می شوند.‌

39- اتحادیه‌های کارگری در حال از دست دادن قدرت خود برای تأمین و حفظ حقوق کارگران و شکل دهی به خط مشی عمومی امور محیط کاری هستند.‌

40- شغل دوم و سوم در حال متعارف شدن است به گونه‌ای که افراد بیشتری در اواسط عمر خود تغییراتی در مشاغل خود ایجاد می کنند.‌

41- اخلاق کاری در حال از میان رفتن است.

42- وجود زوج‌های برخوردار از دو درآمد روالی عادی در جوامع شده است. هر چند که این روند ممکن است کاهش یابد و یا حتا معکوس گردد.

43- نسل X و نسل هزاره در آینده تأثیرات چشمگیری خواهند داشت.

44- زمان به ارزشمندترین کالای جهان تبدیل شده است.

 

روندهای مدیریت

45 - هر سال تعداد بیشتری از کارآفرینان مشاغل جدیدی را آغاز می‌کنند.

46- سازمان‌های اطلاعات – محور به سرعت در حال جایگزین شدن به جای الگوی مدیریت زنان و کنترل سنتی هستند.

47- به عنوان نمونه یک حرفه‌ی بزرگ در سال 2010 تعداد کمتر از نصف پرسنل مدیریتی و درحدود یک سوم تعداد مدیران شرکت‌ها در سال 1990 را خواهد داشت.

48- قوانین و مقررات دولتی سبب صرف بخش عمده‌ای از تلاش و وقت مدیران می گردد.

روندهای مؤسسات و سازمان‌ها

49- شرکت‌های چند ملیتی در حال ایجاد اتحاد در سراسر جهان هستند اما در معرض خطرات بیشتری نیز قرار دارند.

50- قرار گرفتن در معرض دید بین المللی در بردارنده‌ی خطر بیشتر حملات تروریستی است.

51- مشتریان ببشتر خواهان پذیرش مسوولیت اجتماعی از سوی شرکت‌ها و از یکدیگر هستند.

52- مؤسسات در حال روشن و واضح نمودن فعالیت‌های خود هستند و بسیاری از آن‌ها به دلیل جرایم و کارهای اشتباه خود بیشتر پاسخگو و مسوول خواهند بود.

53- مؤسسات در معرض توزیعی دو سویه هستند. مؤسسات بزرگ، بزرگتر می شوند و مؤسسات کوچک، کوچک باقی می‌مانند و مؤسسات متوسط از میدان‌ رقابت خارج می‌شوند.